In het vierjarig programma Klimaatslim boeren op veen willen melkveehouders en waterschappen op de veengrond in het Groene Hart Oost samen en polder voor polder aan de slag met biodiversiteit en diverse bodemdalingremmende maatregelen. Ontdek welke maatregelen je op jouw bedrijf kan inzetten om succesvol en klimaatslim te boeren op veen!
Veenafbraak en bodemdaling ontstaan door ontwatering. Een waterinfiltratiesysteem (WIS) is een effectieve manier om daar wat tegen te doen. Het zorgt ervoor dat de grondwaterstand het slootpeil beter volgt. Daarvoor worden in het perceel, onder het slootwaterpeil, drains aangelegd. Bij lage grondwaterstand zorgen deze drains voor infiltratie, bij hoge grondwaterstanden voor ontwatering.
De inschatting is dat deze techniek ervoor zorgt dat de bodemdaling vermindert met 30 tot 50%! Bovendien is er een positief effect op de grasgroei en draagkracht van de grond, omdat de grond in het voorjaar eerder en in het najaar langer begaanbaar is.
Een nog groter effect kan worden bereikt door waterinfiltratiesystemen te koppelen aan een pomp, beter bekend als druk- of peilgestuurde drainage. Daarbij komen de drains in een pompput op het perceel uit, in plaats van in de sloot. Met druk of onderdruk in de put is het mogelijk om actief te sturen op de grondwaterstand en kan het hele perceel beter op peil worden gehouden. Deze techniek is wel duurder.
Een aantal factsheets en richtlijnen samengesteld door het NKB vindt u in onderstaande documenten.
Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden heeft in de keur uitvoeringsregels opgenomen voor de aanleg van WIS (zie hoofdstuk 69, bladzijde 547, via deze link). Onder voorwaarden kan de aanleg van WIS volstaan met meldplicht en zorgplicht.
Op 5 augustus 2021 heeft het KIWA de BRL1411 Buisdrainage met Veenweideinfiltratie en procescertificatie aangepast en uitgebreid. U kunt het document downloaden via deze link. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met dhr. Fred van der Meeren.
Natte teelten zoals lisdodde, pijlkruid of cranberry helpen verdere bodemdaling te voorkomen. Voor deze teelten is voldoende aanvoer van water nodig. Ook het open karakter van de polder, van belang voor weidevogels, is een aandachtspunt. Het inpassen van natte teelten is dus altijd maatwerk. Vooral de lage natte delen van een polder lijken geschikt. Op KTC Zegveld en bij Gouderak zijn diverse proef- en demovelden met natte teelten te bezoeken. Meer informatie is te vinden in de brochure.
Een nieuw idee om bodemdaling tegen te gaan is het opbrengen, eigenlijk inbrengen, van klei. Hoe meer klei de toplaag bevat, hoe trager de bodemdaling en hoe vruchtbaarder de grond. Dit wordt bodemverbetering genoemd. Voor toepassing in onze huidige landbouw wordt onderzocht waar je goede klei vandaan haalt, hoe je die transporteert en hoe je de klei het beste kan aanbrengen.
Boeren op Hoog Water kan bijdragen aan het realiseren van de opgaven die er liggen voor de landbouw in de veenweidegebieden vanuit klimaat, bodemdaling, vitaliteit en leefbaarheid van het landelijk gebied.
Boeren op Hoog Water is gericht op het ontwerpen en ontwikkelen van een rendabel boeren(melkvee)-bedrijfssysteem op veengrond, waarbij een zeer hoge grondwaterstand – van 20 cm onder maaiveld – als uitgangspunt wordt genomen, om daarmee te zorgen voor een minimale bodemdaling en daaraan gekoppelde minimale emissie van CO2 en andere broeikasgassen. Een grondwaterstand van 20 cm beneden maaiveld zorgt , volgens de huidige inzichten van deskundigen en gerapporteerd in diverse rapporten, voor een minimale uitstoot van emissies uit de veenbodem.
Extra info: bij de Regiodeal is een projectvoorstel ingediend. Daar willen ze deze manier van bodemdaling remmen testen in de praktijk. Hoe dat precies kan, werkt en ook nog in een rendabel bedrijfssysteem past, willen we ontdekken, uittesten en laten zien door in de praktijk aan de slag te gaan. Vanuit de Regiodeal wordt een pilot opgestart
Het verbeteren van de biodiversiteit krijgt in het programma Klimaatslim boeren op veen een prominente plaats. De eigen bijdrage van de deelnemers komt namelijk ten goede aan biodiversiteit. Melkveehouders kunnen zelf kiezen hoe en waar die bijdrage vorm krijgt. Zo kan de een besluiten om natuurvriendelijke oevers aan te leggen terwijl de ander kiest voor maatregelen die de waterkwaliteit verbeteren. Ook kan de polder besluiten om gezamenlijk op één plek in de polder extra natuurwaarden te realiseren.
