Er is nu ook een trailer beschikbaar voor het programma over de aanleg van WIS in de Vlist. De eerste uitzending staat gepland op 19 december 2020 van 17:30 – 18:00 uur en is te zien op RTV Krimpenerwaard “doe maar duurzaam in de Krimpenerwaard”.
Ook de filmcamera’s draaien in de polders bij De Vlist nu eindelijk gestart kan worden met de uitvoering in deze KlimaatSlim Boeren op Veen polder. Stichting Weidehof en de ANV Lopikerwaard gaan met 21 boeren en draineur De Vries aan de slag. Naast aanleg van waterinfiltratiesystemen omvat het plan ook maatregelen voor weidevogels en studiegroepen. Over het hoe, wat en waarom van Klimaatslim boeren in de polders bij Vlist, wordt in samenwerking met RTV Krimpenerwaard een serie gemaakt. Binnenkort te volgen, we houden u op de hoogte! Ook over de uitzending in het programma Doe maar Duurzaam van RTLZ, later dit jaar.
De NetVlist-serie omvat korte, sfeervolle afleveringen over de uitdagingen in de polder. Over oplossingen zoals WIS en de aanleg van dit systeem, maatregelen voor weidevogels, informatie over de meetlocatie nationaal onderzoek broeikasgassen, en natuurlijk de boerenpraktijk. Op 5 november zijn de eerste opnamen gemaakt, selecteer deze link voor de eerste impressie. De komende maanden volgen er meer afleveringen. De link naar de serie is te binnenkort te vinden op projecten pagina van KlimaatSlim Boeren op Veen.
In oktober zijn ook opnamen gemaakt voor het programma RTLZ Doe maar duurzaam bij Jan Voets. Jan had geregeld dat Loonwerkbedrijf de Vries in het land het “hoe en wat” van waterinfiltratie kon laten zien. Jan Vente, Maaike van Agtmaal (onderzoeker van het Louis Bolk Instituut voor het programma Klei in veen) en Jan zijn op de droge locaties geïnterviewd over de uitdagingen in de Krimpenerwaard RTLZ zendt “doe maar duurzaam in de Krimpenerwaard” 5 keer uit. De eerste uitzending is zaterdag 19 december 2020 17:30 uur – 18:00 uur.
Het persbericht uitgebracht op 5 november 2020 is te lezen via deze link.
Naast de al lopende verkenning in Kamerik, is dit najaar een initiatief gestart in De Ronde Hoep. De agrariërs in polder De Rondehoep hebben samen met agrarisch collectief Noord-Holland Zuid een Toekomstvisie voor de polder opgesteld met opgaven op de thema’s bodemdaling en broeikasgassen, stikstof en mest, waterkwaliteit en biodiversiteit. Er zijn bij elk thema ambities en kennisvragen geformuleerd. Het gebied ziet verschillende mogelijkheden om bodemdaling en broeikasgassen terug te dringen. Met vernattingsmaatregelen zijn er win-winsituaties mogelijk ook voor de toekomst van de agrarische bedrijven. De komende maanden wordt gewerkt aan een uitvoeringsplan.
Een kernteam van zes agrariërs namens alle agrariërs is de spil van het proces. De provincie en Waternet faciliteren het proces en vanuit het pilotproject Klimaatslimboeren op Veen delen we kennis en ervaring. Waternet ondersteunt het kernteam samen met PPP-Agro met het interactieve rekenmodel RePeat in de effecten van maatregelen op bodemdaling, grondwaterstand en verminderde gewasgroei en de verdere invloed op de bedrijfsvoering. Het kernteam, collectief en Waternet hebben met WUR en Wij.Land een kennismakingsgesprek gehad over samenwerking aan nieuwe verdienmodellen.
De komende weken wordt het samenwerkingsproces voor de gehele polder goed ingericht. Het streven is dat in de eerste fase (in 2021) een onderzoek naar de haalbaarheid (effecten, consequenties, keuzes, kosten en mogelijke financiering en verdienmodellen) plaatsvindt op alle ambities en kennisvragen. In latere fases moeten keuzes worden gemaakt in maatregelen, monitoring en de financiering geregeld alvorens tot uitvoering te komen.
Om toch eens in de praktijk te kijken hoe allerlei druksystemen werken, toog een groep van ca. 12 boeren uit Bodegraven e.o. richting Spengen. In Spengen worden verschillende systemen getest. Op het eerste adres was een systeem te zien op netstroom, op het tweede adres op zonne-energie en op het derde adres op windenergie. Enthousiast vertelden de boeren uit Spengen over hun systeem, vaak ook deels door henzelf uitgedacht en vooral vaak door hen geoptimaliseerd.
Zo werd een gevoelig vlottertje toch vervangen door een iets minder nauwkeurig exemplaar, waardoor dit systeem minder storingsgevoelig werd. Een digitale presentatie van deze systemen kan via deze link worden ingezien.
Op alle locaties zijn meetpunten aanwezig. Door verschillende metingen bij elkaar te voegen wordt inzichtelijker wat de effecten zijn van waterinfiltratiesystemen. Zo blijft Spengen een mooi leerproces voor andere initiatieven, want nog niet alle resultaat van metingen is al te verklaren. Het is nu aan de groep boeren uit Bodegraven e.o. om te bekijken welk systeem/of combinatie van systemen mogelijk op hun bedrijf zou gaan passen.
Anthony Rietveld (43) weet niet beter dan dat ieder jaar de bodem op zijn land een centimeter zakt. Samen met zijn ouders en gezin van vier kinderen runt hij in de polder Kortrijk een melkveehouderij. Sinds 1680 is de familie Rietveld al actief in het gebied.
Op 32 hectare grond heeft de familie 100 melkkoeien met bijbehorend jongvee. Anthony is samen met negen andere boeren in het project Kockengen Waterproof gestapt en legde in mei waterinfiltratiebuizen aan. “Voor de toekomst van ons familiebedrijf en dat van de polder doe ik mee. Als we niets doen, dan gaat het land kapot en kunnen we stoppen met ons bedrijf.”
“Inklinking is altijd een zorg geweest van mijn ouders. Ook toen ik nog klein was. Iedere paar jaar moest de bestrating rondom de gebouwen worden opgehoogd. Dat is nu nog zo.” Inklinking is een bodemproces. Door de afname van de hoeveelheid water krimpt de grond, met bodemdaling als gevolg. Vanwege de klimaatverandering wordt het probleem groter. Langere periodes van droogte en extreme regenbuien doen het land geen goed, vertelt Anthony. “Door de klimaatverandering kan de veenbodem als het ware niet meer goed leven. De grond blijft zakken, waardoor we in het afvoerputje terechtkomen.”
Tien boeren in de polder Kortrijk en Portengen leggen de komende periode samen 230 hectare waterinfiltratiebuizen aan. Het doel is bodemdaling tegen te gaan. Bij Anthony zijn begin mei de eerste buizen aangelegd. Die moeten ervoor gaan zorgen dat de veengrond onder de weilanden van Anthony continu de juiste hoeveelheid water krijgt. Het proces van inklinking wordt daardoor vertraagd. Of het werkt, dat weet Anthony officieel over een paar jaar. “Bij de aanleg zijn hoogtemetingen gedaan. Die worden over vijf jaar herhaald en dan hopen we te kunnen aflezen wat het heeft gedaan.”
Lees verder op de website van de provincie Utrecht.
In de polders Kortrijk en Portengen bij Kockengen is op 18 mei 2020 gestart met de aanleg van een waterinfiltratiesysteem in de bodem. Tien boeren in deze polders leggen samen waterinfiltratiebuizen aan in 230 hectare grasland. Doel hiervan is de bodemdaling van het veen te remmen en daarbij ook de CO2-uitstoot te verminderen. De machine van Heerschap Drainage is voorspoedig aan de slag gegaan. Naar aanleiding van de vermelding in de lokale pers en in het AD is er een filmploeg van RTV Utrecht op bezoek geweest bij Ron Mulder. Verslag van dit bezoek en het interview kunt u lezen via deze link. Hieronder staat het volledige persbericht zoals uitgevaardigd door HDSR.
De aanleg is op 18 mei 2020 gestart op het land van melkveehouder Anthony Rietveld. “De polder waar wij in wonen, ligt al lager dan de omgeving”, aldus Rietveld. “Als we niets doen, bestaat het risico dat onze polder steeds moeilijker het water uit de hogere delen van Kockengen en Haarzuilens kan verwerken. Heftige regenbuien die steeds vaker voorkomen, versterken dit nog eens. In onze polder staat het gemaal dat het water van een groot gebied uitpompt. De kans op wateroverlast neemt alleen maar toe als we blijven zakken. We doen dit project om het weiland, waar onze koeien op grazen, minder te laten zakken”.
De boeren en verschillende instanties werken hier samen aan het remmen van de bodemdaling. De agrarische gebiedscoöperatie Rijn Vecht & Venen heeft de boeren geholpen met de Europese subsidieaanvraag en zorgt voor de gezamenlijke aanleg.
Het waterschap brengt kennis van lopende pilots in, meet aan de verwachte effecten en maakt de waterpeilen passend. De provincie Utrecht verstrekt subsidie voor het gezamenlijke proces en de metingen. De gemeente Stichtse Vecht is bezig met het ophogen van de wegen, de riolering en het openbaar groen in het dorp Kockengen. Ze is heel blij met dit project, omdat het een duurzaam effect heeft op de grootschalige werkzaamheden die zij uitvoert.
Als het veen in de polders uitdroogt, verteert de grond die bestaat uit plantenresten. Daardoor zakt de bodem en bij het verteren komt CO2 vrij. De waterinfiltratiebuizen die in verbinding staan met het slootwater, houden de veenbodem in droge perioden vochtig en remmen deze processen. Eigenlijk worden er met de buizen ondergrondse slootjes in het land gemaakt. In deze polders passen we voor het eerst biodrains toe in een deel van de percelen. Deze zijn gemaakt van aardappelzetmeel in plaats van kunststof.
Een aantal grondeigenaren die nog geen waterinfiltratiesysteem aanlegt, stelt hun percelen beschikbaar om ook metingen te doen aan de bodemhoogte. Het effect op het remmen van de bodemdaling met en zonder infiltratiebuizen kan dan goed vergeleken worden. Voor de investering in waterinfiltratiebuizen is Europese subsidie verstrekt. Het gehele project inclusief metingen, is onderdeel van Kockengen Waterproof.
Op maandag 25 november kwamen er zo’n 15 wetenschappers langs op het melkveebedrijf van Arjan van Diemen. Doel is om hier de komende vier jaar de effecten van onderwaterdrainage op de broeikasgasemissies uit veen te meten. De wetenschappers van verschillende Nederlandse universiteiten en onderzoeksinstituten kwamen bijeen om afspraken te maken over de start van dit onderzoek en met elkaar af te stemmen waar welke apparatuur komt te staan.
STOWA, het kenniscentrum van de Nederlandse waterschappen, is namens de overheid opdrachtgever voor het opzetten en uitvoeren van het Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden. Doel is het in kaart brengen van de effecten van maatregelen, waaronder onderwaterdrainage en lisdodde-teelt, op die broeikasgasemissies en op bodemdaling. De effecten van onderwaterdrainage zullen op vijf locaties in Nederland worden gemeten: Aldeboarn (Friesland), Assendelft (Noord-Holland), Rouveen (Overijssel), Zegveld (Utrecht) en langs de Vlist (Zuid-Holland). Door het kiezen van deze locaties is er spreiding van verschillende veentypes en klei-dek diktes. Dit draagt bij aan het verbeteren van de voorspellingen van de emissies onder verschillende omstandigheden en bij verschillende maatregelen.
Het vakblad H2O, uitgegeven door KNW (Koninklijk Nederlands Waternetwerk) bericht op 16 december over het dynamisch peilbeheer in Lange Weide.
De aanleg van onderwaterdrainage in de polder Lange Weide is voltooid. Met 310 hectare in een peilgebied is dit de grootste onderwaterdrainage pilot in Nederland. Met de drainage zou de bodemdaling afgeremd moeten worden. Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden gaat het peilbeheer samen regelen met de boeren in de polder en Staatsbosbeheer.
In de polder Lange Weide nabij de Zuid-Hollandse plaats Driebruggen is de afgelopen anderhalf jaar 450 kilometer aan onderwaterdrainage aangelegd. In totaal betreft het 310 hectare, 200 percelen en 28 landeigenaren. Het water wordt via de drains vanuit de sloten in het veen geïnfiltreerd. Zo kan ‘s zomers de grondwaterstand worden verhoogd.
“In dit gebied kampen we met bodemdaling”, zegt Chris van Naarden, projectleider bij waterschap De Stichtse Rijnlanden. “De Lange Weide is interessant vanwege de grote schaal waarop onderwaterdrainage wordt toegepast, maar zeker ook omdat we samen met Staatsbosbeheer en de agrariërs het peilbeheer dynamisch gaan vormgeven”.
De Stichtse Rijnlanden zal sturen op een grondwaterstand van 40 centimeter onder de maaistand. Dat is volgens Van Naarden net genoeg voor de boeren om genoeg draagkracht voor koeien en machines te houden. “We zoeken de combinatie tussen veenbehoud en de belangen van de melkveehouders. Grondwaterstanden kunnen we als waterschap zelf beoordelen, maar voor de draagkracht hebben we de medewerking van de agrariërs nodig. Daarom hebben we een whatsappgroep opgezet zodat we steeds in contact blijven en dynamisch de juiste grondwaterstand kunnen bepalen”.
De komende vier jaar zal de pilot in de Lange Weide nog intensief gemonitord worden vanuit het waterschap. Van Naarden hoopt dat in deze periode verschillende soorten weer voorbij zullen komen. “Een representatieve afwisseling van warme en koude periodes geeft natuurlijk een completer beeld van de effecten van onderwaterdrainage. Maar los van de precieze weersomstandigheden hoop ik vooral dat de onderwaterdrainage en het peilbeheer er samen voor zorgen dat de bodemdaling afneemt”.
Zes deelnemende polders, bron: HDSR
Op 3 oktober 2019 organiseerde Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden een informele bijeenkomst voor alle deelnemers aan projecten die de bodemdaling remmen in Kamerik. Het doel was om elkaar te ontmoeten en ervaringen te delen tijdens een barbecue. Ook konden de aanwezigen uit de zes deelnemende polders meer leren van elkaar tijdens drie kennissessies.
Hoogheemraad Bert de Groot van het waterschap sprak zijn waardering uit voor het enthousiasme en de daadkracht waarmee de deelnemers aan de slag zijn gegaan om de bodemdaling in het veenweidegebied te remmen. Tijdens zijn welkomstwoord lichtte hij kort de verschillende stadia van de zes polderprojecten toe. Aanvullend maakte een deelnemer uit de betreffende polder kort een statement.
Er waren zo’n 70 mensen aanwezig, niet alleen boeren die deelnemen aan de diverse projecten, maar ook projectadviseurs.
De ervaring en de kennis die tot nu toe is opgedaan in de projecten verschilt per polder en is uniek. Tijdens de drie kennissessies over de polders Spengen en Lange Weide konden de aanwezigen hier dieper op ingaan. Dat gebeurde aan de hand van het gezamenlijke verhaal van een waterschapper en een of meerdere deelnemer(s). Zo was er ruim de tijd voor de deelnemers om hun ervaringen en kennis te delen, van elkaar te leren en elkaar te inspireren. De presentaties zijn te vinden via onderstaande links:
bron: HDSR
Polder Spengen heeft inmiddels drie jaar ervaring met drukdrainage. In Lange Weide is 85% van de onderwaterdrainage aangelegd. In de Meijepolder Laag, Portengen en Kortrijk en een aantal polders bij de Vlist zijn ook plannen gemaakt om polderbreed aan de bodemdaling te remmen. Ook zijn er mensen aan de slag gegaan via de Subsidieregeling Regionaal Partnerschap voor water en bodem en de regeling van de provincie Utrecht (Zegveld).
