Er is nu ook een trailer beschikbaar voor het programma over de aanleg van WIS in de Vlist. De eerste uitzending staat gepland op 19 december 2020 van 17:30 – 18:00 uur en is te zien op RTV Krimpenerwaard “doe maar duurzaam in de Krimpenerwaard”.
Ook de filmcamera’s draaien in de polders bij De Vlist nu eindelijk gestart kan worden met de uitvoering in deze KlimaatSlim Boeren op Veen polder. Stichting Weidehof en de ANV Lopikerwaard gaan met 21 boeren en draineur De Vries aan de slag. Naast aanleg van waterinfiltratiesystemen omvat het plan ook maatregelen voor weidevogels en studiegroepen. Over het hoe, wat en waarom van Klimaatslim boeren in de polders bij Vlist, wordt in samenwerking met RTV Krimpenerwaard een serie gemaakt. Binnenkort te volgen, we houden u op de hoogte! Ook over de uitzending in het programma Doe maar Duurzaam van RTLZ, later dit jaar.
De NetVlist-serie omvat korte, sfeervolle afleveringen over de uitdagingen in de polder. Over oplossingen zoals WIS en de aanleg van dit systeem, maatregelen voor weidevogels, informatie over de meetlocatie nationaal onderzoek broeikasgassen, en natuurlijk de boerenpraktijk. Op 5 november zijn de eerste opnamen gemaakt, selecteer deze link voor de eerste impressie. De komende maanden volgen er meer afleveringen. De link naar de serie is te binnenkort te vinden op projecten pagina van KlimaatSlim Boeren op Veen.
In oktober zijn ook opnamen gemaakt voor het programma RTLZ Doe maar duurzaam bij Jan Voets. Jan had geregeld dat Loonwerkbedrijf de Vries in het land het “hoe en wat” van waterinfiltratie kon laten zien. Jan Vente, Maaike van Agtmaal (onderzoeker van het Louis Bolk Instituut voor het programma Klei in veen) en Jan zijn op de droge locaties geïnterviewd over de uitdagingen in de Krimpenerwaard RTLZ zendt “doe maar duurzaam in de Krimpenerwaard” 5 keer uit. De eerste uitzending is zaterdag 19 december 2020 17:30 uur – 18:00 uur.
Het persbericht uitgebracht op 5 november 2020 is te lezen via deze link.
Naast de al lopende verkenning in Kamerik, is dit najaar een initiatief gestart in De Ronde Hoep. De agrariërs in polder De Rondehoep hebben samen met agrarisch collectief Noord-Holland Zuid een Toekomstvisie voor de polder opgesteld met opgaven op de thema’s bodemdaling en broeikasgassen, stikstof en mest, waterkwaliteit en biodiversiteit. Er zijn bij elk thema ambities en kennisvragen geformuleerd. Het gebied ziet verschillende mogelijkheden om bodemdaling en broeikasgassen terug te dringen. Met vernattingsmaatregelen zijn er win-winsituaties mogelijk ook voor de toekomst van de agrarische bedrijven. De komende maanden wordt gewerkt aan een uitvoeringsplan.
Een kernteam van zes agrariërs namens alle agrariërs is de spil van het proces. De provincie en Waternet faciliteren het proces en vanuit het pilotproject Klimaatslimboeren op Veen delen we kennis en ervaring. Waternet ondersteunt het kernteam samen met PPP-Agro met het interactieve rekenmodel RePeat in de effecten van maatregelen op bodemdaling, grondwaterstand en verminderde gewasgroei en de verdere invloed op de bedrijfsvoering. Het kernteam, collectief en Waternet hebben met WUR en Wij.Land een kennismakingsgesprek gehad over samenwerking aan nieuwe verdienmodellen.
De komende weken wordt het samenwerkingsproces voor de gehele polder goed ingericht. Het streven is dat in de eerste fase (in 2021) een onderzoek naar de haalbaarheid (effecten, consequenties, keuzes, kosten en mogelijke financiering en verdienmodellen) plaatsvindt op alle ambities en kennisvragen. In latere fases moeten keuzes worden gemaakt in maatregelen, monitoring en de financiering geregeld alvorens tot uitvoering te komen.
“Wij gaan de grondwaterstand meten in strijd tegen bodemdaling; Wij leveren daarmee een bijdrage aan remmen bodemdaling, maar het aanpakken is een gedeelde verantwoordelijkheid. Daarom werken we nauw samen met andere partners”, zegt Arjan van Rijn.
Waterschap Amstel, Gooi en Vecht start een onderzoek naar de grondwaterstanden in veenweiden. Dit onderzoek is onderdeel van de strategie om bodemdaling in het veenweidegebied tegen te gaan. Bodemdaling zorgt namelijk voor problemen voor bewoners, gebruikers en overheden. Het zorgt voor schade aan gebouwen, wegen en landbouwgrond. Daarnaast wordt het steeds duurder om het water in het gebied op peil te houden. En de kwaliteit van het water gaat erdoor achteruit. Ook komen nog eens grote hoeveelheden CO2 vrij als veengrond daalt.
Om bodemdaling tegen te gaan is veel onderzoek nodig. Dit doen we samen met provincies, gemeenten en de eigenaren of gebruikers van de grond. We weten inmiddels dat juist de grondwaterstand belangrijk is bij bodemdaling. Maar we hebben nog geen goed beeld van de ondiepe grondwaterstanden. Het bestaande grondwatermodel is niet voldoende om veenafbraak en broeikasgasuitstoot goed te meten. Daarom zetten we een basismeetnet op om dit beter in beeld te krijgen.
Lees het hele bericht deze link.
Een informatief filmpje met Arjan van Rijn en Gijs van Eck is te zien via deze link.
Op 2 oktober verscheen onderstaand bericht op de website van de provincie Utrecht.
De provincie Utrecht zet samen met haar partners in op het remmen van de bodemdaling in het Veenweidegebied. Provinciale Staten hebben tijdens een vergadering ingestemd met een plan om daar 13 miljoen euro in te investeren. Daar komt nog eens 18 miljoen euro bij uit Rijksgelden is bekend geworden.
De veengronden van Utrecht bevinden zich voornamelijk in het westelijk deel van de provincie. Helaas heeft dat gebied te maken met een zakkende bodem. De bodem daalt door het oxideren en inklinken van de veengrond. De maatschappelijke gevolgen van de daling zijn groot. Dit geeft veel schade voor de landbouw, aan woningen en aan wegen. Naast overlast en schade voor inwoners en ondernemers, zorgt de bodemdaling ook voor de uitstoot van CO2. De provincie Utrecht wil de daling van de veenbodem afremmen om dit gebied toekomstbestendig te maken en een vitale agrarische sector te behouden. Daar waar het kan worden gelijktijdig natuur- en klimaatdoelen gerealiseerd. De maatregelen om de doelen te bereiken staan in het door Provinciale Staten goedgekeurde Uitvoeringsprogramma Bodemdaling 2020-2023.
Gedeputeerde Hanke Bruins Slot: “Bodemdaling stelt ons voor uitdagingen in het veenweidegebied. Met slimme innovaties en goede samenwerking pakken we bodemdaling aan en verminderen we de uitstoot van CO2. We bieden toekomst aan de agrarische sector en zetten in op een goede waterkwaliteit en versterking van de biodiversiteit. Samen met alle partners maken we werk van een provincie waar het ook in de toekomst goed wonen, werken en leven is voor iedereen.”
Om de bodemdaling en de CO2-uitstoot te remmen, kiest de provincie voor een aanpak waarin wordt samengewerkt met agrariërs, waterschappen, gemeenten en de maatschappelijke organisaties in het veenweidegebied. De aanpak van bodemdaling gaat hand in hand met het creëren van een stabiele toekomst voor boeren die hun bedrijf op veengronden hebben. Dit vraagt enerzijds om maatregelen vanuit de gezamenlijke overheden en anderzijds praktische maatwerkoplossingen van agrariërs zelf.
Het programma richt zich ook op innovatieve technieken die de daling moeten remmen, zoals onderwater- en drukdrainage. Door in te zetten op het verbeteren van de bodemkwaliteit, bescherming van weidevogels en aanleg van natuurvriendelijke oevers verbeteren we de waterkwaliteit en versterken we de biodiversiteit.
Om toch eens in de praktijk te kijken hoe allerlei druksystemen werken, toog een groep van ca. 12 boeren uit Bodegraven e.o. richting Spengen. In Spengen worden verschillende systemen getest. Op het eerste adres was een systeem te zien op netstroom, op het tweede adres op zonne-energie en op het derde adres op windenergie. Enthousiast vertelden de boeren uit Spengen over hun systeem, vaak ook deels door henzelf uitgedacht en vooral vaak door hen geoptimaliseerd.
Zo werd een gevoelig vlottertje toch vervangen door een iets minder nauwkeurig exemplaar, waardoor dit systeem minder storingsgevoelig werd. Een digitale presentatie van deze systemen kan via deze link worden ingezien.
Op alle locaties zijn meetpunten aanwezig. Door verschillende metingen bij elkaar te voegen wordt inzichtelijker wat de effecten zijn van waterinfiltratiesystemen. Zo blijft Spengen een mooi leerproces voor andere initiatieven, want nog niet alle resultaat van metingen is al te verklaren. Het is nu aan de groep boeren uit Bodegraven e.o. om te bekijken welk systeem/of combinatie van systemen mogelijk op hun bedrijf zou gaan passen.
Anthony Rietveld (43) weet niet beter dan dat ieder jaar de bodem op zijn land een centimeter zakt. Samen met zijn ouders en gezin van vier kinderen runt hij in de polder Kortrijk een melkveehouderij. Sinds 1680 is de familie Rietveld al actief in het gebied.
Op 32 hectare grond heeft de familie 100 melkkoeien met bijbehorend jongvee. Anthony is samen met negen andere boeren in het project Kockengen Waterproof gestapt en legde in mei waterinfiltratiebuizen aan. “Voor de toekomst van ons familiebedrijf en dat van de polder doe ik mee. Als we niets doen, dan gaat het land kapot en kunnen we stoppen met ons bedrijf.”
“Inklinking is altijd een zorg geweest van mijn ouders. Ook toen ik nog klein was. Iedere paar jaar moest de bestrating rondom de gebouwen worden opgehoogd. Dat is nu nog zo.” Inklinking is een bodemproces. Door de afname van de hoeveelheid water krimpt de grond, met bodemdaling als gevolg. Vanwege de klimaatverandering wordt het probleem groter. Langere periodes van droogte en extreme regenbuien doen het land geen goed, vertelt Anthony. “Door de klimaatverandering kan de veenbodem als het ware niet meer goed leven. De grond blijft zakken, waardoor we in het afvoerputje terechtkomen.”
Tien boeren in de polder Kortrijk en Portengen leggen de komende periode samen 230 hectare waterinfiltratiebuizen aan. Het doel is bodemdaling tegen te gaan. Bij Anthony zijn begin mei de eerste buizen aangelegd. Die moeten ervoor gaan zorgen dat de veengrond onder de weilanden van Anthony continu de juiste hoeveelheid water krijgt. Het proces van inklinking wordt daardoor vertraagd. Of het werkt, dat weet Anthony officieel over een paar jaar. “Bij de aanleg zijn hoogtemetingen gedaan. Die worden over vijf jaar herhaald en dan hopen we te kunnen aflezen wat het heeft gedaan.”
Lees verder op de website van de provincie Utrecht.
De website van de provincie Utrecht bericht over de toekenning van een onderzoeksbeurs aan melkveehouder Rick de Vor uit Snelrewaard. Hij gaat onderzoek doen naar onder andere gewassen die op natte grond gedijen, grassoorten die de koeien kunnen eten terwijl zij in het water staan en vorstbestendige grassoorten. Hieronder volgt het hele bericht. Meer informatie op de website van de provincie Utrecht.
Hoe gaan boeren in landen over de hele wereld om met een dalende bodem? En wat kunnen wij van hen leren? Melkveehouder Rick de Vor uit Snelrewaard deed onderzoek naar boeren op veengrond, het afremmen van bodemdaling en mogelijke verdienmodellen. “Met ons bedrijf zitten wij aan de rand van het veenweidegebied, zo’n 8 hectare van ons land is veengrond. Daarom was ik benieuwd hoe boeren in andere landen omgaan met bodemdaling.”
“Veengrond vind je over de hele wereld,” zegt Rick de Vor (42). Met zijn vrouw Judith (38) heeft hij een melkveehouderij in het Utrechtse Snelrewaard, met 115 melkkoeien en 40 hectare grasland.
“Het is interessant om te zien hoe verschillend bodemdaling er uit kan zien. En hoe ondernemers, industrie en overheid daar in andere landen mee omgaan.“
Rick kreeg een beurs voor het internationale Nuffield-programma, betaald door de provincie Utrecht. Binnen dit programma krijgt jaarlijks een aantal jonge boeren de kans om onderzoek te doen naar innovaties in de landbouw. Stichting Nuffield selecteert hen op basis van hun onderzoeksplan en hun capaciteiten. Ze delen hun kennis en inspiratie na afloop met andere deelnemers van Nuffield, en met organisaties en studenten in de agrarische sector binnen en buiten Nederland.
Bodemdaling is een groeiend probleem in de provincie Utrecht. In het westen en noordoosten daalt de bodem door het oxideren en inklinken van de veenbodems. Dit geeft veel schade voor de landbouw, aan woningen en aan wegen. Ook komt er CO² bij vrij en dat versterkt de klimaatverandering.
De provincie Utrecht werkt samen met boeren, waterschappen, gemeenten en anderen aan oplossingen om de bodemdaling af te remmen. Daarom ondersteunt de provincie het Nuffield Scholarship, bedoeld om het innoverend vermogen van de boeren te stimuleren. Jonge agrariërs die het bodemdalingsprobleem letterlijk op hun bedrijf voelen, krijgen zo de kans om op zoek te gaan naar vernieuwende manieren om te werken in een bodemdalingsgevoelig gebied.
“In Nederland zijn we al best ver met onze kennis van bodemdaling, terwijl men er in andere landen vaak nog helemaal niet mee bezig is”, zag Rick. “Daar worden veengrondbodems gewoon afgeplagd, of boeren moeten maar verkassen. In Nederland kan dat niet zomaar, omdat wij de ruimte in ons land intensief gebruiken. Maar ook elders is vertrekken niet altijd een optie: ik sprak boeren in de Verenigde Staten die hun bedrijf niet konden verkopen omdat hun grond hierdoor weinig meer waard is.”
De overheid springt ook zelden zo bij als in Nederland: “In Jakarta, Indonesië, zijn er grote problemen doordat de stad snel wegzakt in een veenmoeras; met allerlei belangrijke voorzieningen, de havens en de sloppenwijken. Ruim een miljoen van de 17 miljoen inwoners wordt in hun bestaan bedreigd, maar de overheid is daar niet in staat om te helpen.” Beter vergaat het de Australische boer met een groot vleesbedrijf ten oosten van Cairns, midden in een moerasgebied. “Met behulp van waterkeringen weet hij het afstromende water langer vast te houden en voedingsstoffen op te vangen. Hij krijgt hierbij steun van de plaatselijke wateroverheid. En het kost ook tijd om zoiets te bereiken.”
Weer thuis probeert Rick van alles uit op zijn eigen bedrijf. “Ik ben op zoek naar gewassen die op natte grond gedijen; grassen die onze koeien zouden kunnen eten terwijl ze in het water staan. Een vorstbestendige grassoort is hier alleen nog niet ontwikkeld voor de markt. Ook wil ik aan de slag met ‘floating farms’, planten verbouwen op een teeltlaag in de sloot. Dat kan zelfs met aardappelen. Hoewel arbeidsintensief in het onderhoud, betekent dit wel dat je verzakte grond kunt blijven gebruiken.”
Zijn onderzoek brengt niet alleen Rick telkens een stap verder, maar leidt ook tot bewustwording en inspiratie bij andere boeren in het gebied. “Ik heb presentaties gegeven bij een aantal Nuffield-congressen in het buitenland, bij zuivelbedrijven en in het Veenweiden Innovatiecentrum (VIC). Daarbij spreek ik allerlei mensen over mijn ervaringen en ideeën, en hoe je die kunt toepassen. Mijn netwerk breidt zich nog steeds uit.” Zijn vrouw Judith, bestuurskundige, is intussen ook geselecteerd voor een onderzoeksbeurs van Nuffield. Zij onderzoekt hoe het contact en vertrouwen tussen boeren, burgers, overheid en politiek kan worden hersteld. “Zo werkt het Nuffield Scholarship nog lang door”, concludeert Rick.
In de polders Kortrijk en Portengen bij Kockengen is op 18 mei 2020 gestart met de aanleg van een waterinfiltratiesysteem in de bodem. Tien boeren in deze polders leggen samen waterinfiltratiebuizen aan in 230 hectare grasland. Doel hiervan is de bodemdaling van het veen te remmen en daarbij ook de CO2-uitstoot te verminderen. De machine van Heerschap Drainage is voorspoedig aan de slag gegaan. Naar aanleiding van de vermelding in de lokale pers en in het AD is er een filmploeg van RTV Utrecht op bezoek geweest bij Ron Mulder. Verslag van dit bezoek en het interview kunt u lezen via deze link. Hieronder staat het volledige persbericht zoals uitgevaardigd door HDSR.
De aanleg is op 18 mei 2020 gestart op het land van melkveehouder Anthony Rietveld. “De polder waar wij in wonen, ligt al lager dan de omgeving”, aldus Rietveld. “Als we niets doen, bestaat het risico dat onze polder steeds moeilijker het water uit de hogere delen van Kockengen en Haarzuilens kan verwerken. Heftige regenbuien die steeds vaker voorkomen, versterken dit nog eens. In onze polder staat het gemaal dat het water van een groot gebied uitpompt. De kans op wateroverlast neemt alleen maar toe als we blijven zakken. We doen dit project om het weiland, waar onze koeien op grazen, minder te laten zakken”.
De boeren en verschillende instanties werken hier samen aan het remmen van de bodemdaling. De agrarische gebiedscoöperatie Rijn Vecht & Venen heeft de boeren geholpen met de Europese subsidieaanvraag en zorgt voor de gezamenlijke aanleg.
Het waterschap brengt kennis van lopende pilots in, meet aan de verwachte effecten en maakt de waterpeilen passend. De provincie Utrecht verstrekt subsidie voor het gezamenlijke proces en de metingen. De gemeente Stichtse Vecht is bezig met het ophogen van de wegen, de riolering en het openbaar groen in het dorp Kockengen. Ze is heel blij met dit project, omdat het een duurzaam effect heeft op de grootschalige werkzaamheden die zij uitvoert.
Als het veen in de polders uitdroogt, verteert de grond die bestaat uit plantenresten. Daardoor zakt de bodem en bij het verteren komt CO2 vrij. De waterinfiltratiebuizen die in verbinding staan met het slootwater, houden de veenbodem in droge perioden vochtig en remmen deze processen. Eigenlijk worden er met de buizen ondergrondse slootjes in het land gemaakt. In deze polders passen we voor het eerst biodrains toe in een deel van de percelen. Deze zijn gemaakt van aardappelzetmeel in plaats van kunststof.
Een aantal grondeigenaren die nog geen waterinfiltratiesysteem aanlegt, stelt hun percelen beschikbaar om ook metingen te doen aan de bodemhoogte. Het effect op het remmen van de bodemdaling met en zonder infiltratiebuizen kan dan goed vergeleken worden. Voor de investering in waterinfiltratiebuizen is Europese subsidie verstrekt. Het gehele project inclusief metingen, is onderdeel van Kockengen Waterproof.